Con giống là một trong những vấn đề then chốt cho vụ nuôi thành công; con giống tốt, sạch bệnh, cho tỷ lệ sống cao, sức chống chịu với điều kiện môi trường tốt, tôm sinh trưởng nhanh giúp giảm chi phí sản xuất và mang lại hiệu quả kinh tế tối ưu cho người nuôi. Một số tiêu chí người nuôi cần quan tâm khi lựa chọn tôm giống và phương pháp đánh giá:

Ngoại hình và màu sắc

Dùng vợt vớt khoảng 30 đến 40 cá thể tôm giống cho vào cốc thủy tinh chứa sẵn nước. Đặt hoặc nâng cốc lên ngang tầm mắt và hướng ra phía có nguồn sáng để quan sát màu sắc của tôm giống ít nhất 3 lần. Số tôm giống quan sát xong thả vào một chậu chứa khác. Vớt ngẫu nhiên 30 cá thể đến 40 cá thể trước đó đã quan sát bằng mắt thường, dùng kính lúp quan sát lại chỉ tiêu ngoại hình, phần phụ của tôm giống. Tôm giống tốt là tôm có cơ thể hoàn chỉnh, không dị hình, có 2 đến 4 gai trên chủy, các phần phụ nguyên vẹn, râu thẳng, đuôi xòe. Quan sát màu sắc tôm cho thấy tôm khỏe là tôm có thân tôm màu xám sáng, vỏ bóng mượt, gan tụy màu vàng sậm hoặc màu nâu đen.

Trạng thái hoạt động

Quan sát trực tiếp hoạt động bơi và bám của tôm giống trong chậu bằng cách dùng tay khuấy tròn nước trong chậu và quan sát. Tôm khỏe bơi thành đàn ngược dòng nước liên tục trong chậu khi kiểm tra, đuôi xòe hoặc bám vào thành và đáy chậu. Tôm yếu trôi theo dòng nước chảy hoặc tập trung giữa chậu.

Phản ứng của tôm với ánh sáng

Đặt chậu chứa tôm giống vào chỗ tối, dùng đèn pin chiếu đột ngột trực tiếp vào chậu để quan sát phản ứng của tôm. Tôm khỏe phản ứng nhanh khi có tác động đột ngột của ánh sáng.

Chiều dài

Đặt tôm giống nằm duỗi thẳng trên thước đo hoặc giấy kẻ li. Đọc chiều dài từ mũi chủy đến chót đuôi. Lần lượt đo chiều dài không ít hơn 50 cá thể. Thống kê chiều dài toàn bộ số cá thể của mẫu. Tôm thẻ chân trắng PL12 có chiều dài từ 9 – 11 mm, số cá thể khác cỡ chiếm không quá 10%

Kiểm tra và đánh giá khả năng bắt mồi

Quan sát, kiểm tra tôm trong bể ương. Tôm khỏe bắt mồi đều đặn, ruột chứa đầy thức ăn không ngắt đoạn.

Tình trạng sức khỏe của tôm

Sức khỏe của tôm có thể đánh giá bằng một trong 2 cách sau:

Gây sốc bằng formalin 100 ppm: Thả từ 40 – 50 cá thể tôm giống cần kiểm tra vào dung dịch dung dịch formalin có nồng độ 100 ppm và theo dõi trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống 100 % là đạt yêu cầu.

Gây sốc bằng cách hạ độ mặn đột ngột xuống 0‰: Lấy từ 40 – 50 cá thể tôm giống cần kiểm tra vào cốc thủy tinh chứa 300 ml nước trong bể ương. Tiến hành cho nước ngọt vào hạ độ mặn đột ngột xuống còn 0‰ và theo dõi trong 30 phút, sau đó đưa tôm trở lại độ mặn 30‰ nếu tỷ lệ sống 100% là đạt yêu cầu.

Kiểm tra virus gây bệnh

Theo quy định, tôm thẻ chân trắng giống PL12 không bị nhiễm một trong các bệnh: đốm trắng, đầu vàng, hội chứng Taura, hoại tử cơ hay bệnh đục cơ, bệnh vi khuẩn gây hoại tử gan tụy, hoại tử dưới vỏ và cơ quan tạo máu, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính, bệnh phát sáng và bệnh vi khuẩn dạng sợi.

TS Nguyễn Thị Hạnh Tiên