Để nuôi tôm đạt hiệu quả cao, các trại nuôi tôm cần phải có ao lắng. Nước cấp bị đục, có nhiều chất lơ lửng khi vào ao lắng một thời gian sẽ trong trở lại, các chất hữu cơ phân hủy hết, giảm thiểu nguy cơ bị nhiễm bệnh. Lúc này việc xử lý nước, diệt khuẩn sẽ hiệu quả hơn và tiết kiệm chi phí. Diện tích của ao lắng chiếm khoảng 30% tổng diện tích trang trại. Trong trường hợp không có ao lắng, người nuôi tôm có thể sử dụng ao nuôi làm ao lắng. Nước sau khi đã lắng sẽ được chuyển sang ao nuôi khác để diệt khuẩn và nuôi.

Ao nuôi là thành phần trung tâm của cả hệ thống. Tùy theo điều kiện thổ nhưỡng mà ao nuôi tôm có thể ở dạng ao đất, lót bạt hoặc bê tông. Ở những nơi đất bị nhiễm phèn, độ kết dính không cao, khó giữ nước hoặc người nuôi muốn kiểm soát, thu gom tốt chất thải… thì giải pháp lót bạt toàn bộ nền đáy và bờ ao được coi là hữu hiệu. Nếu nền đất tốt hoặc ao mới làm, người ta thường chỉ lót bạt hoặc bê tông hóa bờ ao để tránh sói mòn, sạt lở do dòng nước mạnh gây ra khi hệ thống xa quạt nước hoạt động. Đáy ao có bùn đất là môi trường để các vi sinh vật phát triển, giúp chuyển hóa vật chất và ổn định môi trường nước ao tốt hơn. Tuy nhiên, khi nuôi tôm với mật độ cao, lượng chất thải nhiều thì đáy ao đất lại là một trở ngại cho công tác vệ sinh, loại bỏ chất thải. Chính vì vậy mà người nuôi tôm thẻ chân trắng theo hình thức thâm canh thường lót bạt toàn bộ nền đáy và bờ ao. Diện tích, hình dạng, độ sâu, hệ thống cấp thoát nước và các thiết bị phụ trợ của ao có thể khác nhau giữa các cơ sở hoặc vùng nuôi nhưng về cơ bản cần phải đảm bảo 5 tiêu chí sau:

(1) Giữ được nước, ổn định môi trường nuôi

(2) Cấp, thoát nước dễ dàng với chi phí thấp

(3) Giảm thiểu tối đa các rủi ro về địch hại, bệnh dịch và thiên tai

(4) Cung cấp đủ ôxy và giúp phát tán nhanh và đều thức ăn, thuốc, hóa chất

(5) Thuận lợi để thu gom, loại bỏ hoàn toàn chất thải.

Tất cả các tiêu chí này đều quan trọng, nhưng người nuôi cần chú ý hơn tiêu chí số (4) và số (5). Để cung cấp đủ ôxy và phát tán nhanh thức ăn, loại hóa chất, vôi, thuốc diệt khuẩn người nuôi tôm cần sử dụng giàn quạt nước đủ mạnh, được thiết kế và lắp đặt phù hợp với thực tế của ao nuôi (hình dạng ao, diện tích và độ sâu).

Ao nuôi tôm thẻ chân trắng nên có diện tích từ 2.000 – 3.000 m², hình vuông bo tròn 4 góc hoặc hình chữ nhật với tỷ lệ chiều dài:chiều rộng khoảng 3:2. Độ sâu của ao cho phép duy trì mực nước từ 1,7 – 1,8 m. Kích thước này thuận tiện cho việc lắp đặt và vận hành các giàn quạt nước thông dụng trên thị trường, giúp cho môi trường ao được đồng nhất và đảm bảo đủ lượng ôxy hòa tan. Ao nuôi có diện tích quá lớn hoặc hình dạng không phù hợp sẽ gây khó khăn cho việc bố trí hệ thống quạt nước, thu gom chất thải. Vì vậy, không gian sống của tôm bị thu hẹp, dễ phát sinh ô nhiễm, bệnh tật. Ngoài ra, việc phát tán thức ăn, vôi, chế phẩm vi sinh, hóa chất, thuốc cũng khó đạt hiệu quả như mong muốn. Để thuận tiện trong công tác vệ sinh và đạt hiệu quả cao, toàn bộ bờ ao và đáy ao nên được phủ bạt. Các ao nuôi mới có nền đất tốt, giữ được nước thì chỉ cần phủ bạt phần bờ ao trong 2 – 3 vụ nuôi đầu tiên. Để đảm bảo an toàn sinh học, ngăn ngừa sự xâm nhập của mầm bệnh, ao nuôi cần có lưới ngăn chim và rào chắn ngăn vật chủ trung gian gây bệnh cao 60 cm, làm bằng bạt hoặc lưới chạy vòng xung quanh ao. Kinh nghiệm sản xuất cho thấy, rào chắn làm bằng bạt có hiệu quả cao hơn, giúp ngăn không cho nước mưa tràn trên mặt đất chảy vào ao, hạn chế một phần bọt nước từ ao khác tràn sang.

Các ao nuôi mới xây dựng đều quan tâm đến việc thu gom và loại bỏ chất thải. Nước thường được cấp qua hệ thống máng nổi hoặc ống cấp may bằng bạt, kết nối với ao chứa hoặc trực tiếp từ trạm bơm. Máng nổi được phơi thường xuyên dưới ánh nắng mặt trời sẽ khó bị nhiễm khuẩn và có thể được vệ sinh một cách dễ dàng.

Skretting Vietnam 

Trích “Sổ tay nuôi tôm thẻ chân trắng hiệu quả, bền vững’’